Με την αφορμή της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου, που έχει οριστεί στις 4 Φεβρουαρίου κάθε χρόνου, η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Πελοποννήσου εξέδωσε την πιο κάτω ανακοίνωση:
“Υγιείας νόσος γαρ γείτων ομότοιχος” (Η υγεία με τη νόσο είναι γείτονες σε μεσοτοιχία, Αισχύλος 525-426 π.Χ.)
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ενωσης κατά του καρκίνου και πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου. Η ημέρα αυτή έχει ως στόχο να ενημερωθεί το ευρύ κοινό για τους διαφορετικούς τύπους καρκίνου, τις θεραπείες και τα μέτρα πρόληψης, αλλά και να ευαισθητοποιηθούν οι κυβερνήσεις και οι φορείς υγείας για τον έλεγχο των επιπτώσεων του καρκίνου. Πολλές, επίσης, είναι οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται τη συγκεκριμένη ημέρα ως φόρος τιμής σε όσους αγωνίζονται να νικήσουν τη νόσο αυτή.
Το 2021 αποτελεί το τρίτο έτος της εκστρατείας «Εγώ Είμαι και θέλω». Η φετινή καμπάνια κατά του καρκίνου δίνει έμφαση στην αξία τού «η ισχύς εν τη ενώσει» και της προσωπικής δέσμευσης για δράση. Καλεί, λοιπόν, την παγκόσμια ογκολογική κοινότητα, αλλά και όλη την κοινωνία, σε μια συλλογική δέσμευση για ανάληψη δράσης, με σκοπό την αποτελεσματική αντιμετώπιση και τον έλεγχο του καρκίνου.
Η προέλευση της λέξης «καρκίνος», αποδίδεται στον Ελληνα ιατρό Ιπποκράτη, τον «πατέρα της Ιατρικής». Ο Ιπποκράτης χρησιμοποίησε τους όρους «καρκίνος» και «καρκίνωμα» για να περιγράψει διάφορους όγκους που εμφάνιζαν εσωτερικά και εξωτερικά έλκη και διογκώσεις.
Στατιστικά στοιχεία
Σταθερά αυξητική είναι η πορεία του καρκίνου παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια και αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Συγκεκριμένα, το 2012 καταγράφηκαν 14 εκατομμύρια νέα νοσήματα, το 2018 18 εκατομμύρια, ενώ το 2025 εκτιμάται ότι θα φθάσουν τα 19,3 εκατομμύρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, 17 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε λεπτό στον κόσμο, ενώ υπολογίζεται ότι οι θάνατοι από τη νόσο αυτή πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια ετησίως. Ωστόσο, το 30% των περιστατικών μπορεί να προληφθεί με την τήρηση καλών συνηθειών. Επιπλέον, στις αναπτυγμένες χώρες την τελευταία 30ετία έχει μειωθεί το ποσοστό των θανάτων από καρκίνο κατά 25%.
Οσον αφορά τη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, το 2018 διαγνώστηκαν περίπου 67.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου, ενώ οι θάνατοι ανήλθαν στους 32.000. Ο καρκίνος στη χώρα μας ευθύνεται για το 27% των συνολικών θανάτων και αποτελεί την 1η αιτία για άτομα ηλικίας 65-74 ετών.
Αίτια και αντιμετώπιση
Ο καρκίνος δεν είναι μια νόσος, ούτε έχει μια μόνο αιτία. Υπάρχουν πάνω από 200 διαφορετικές μορφές καρκίνου, η κάθε μία από τις οποίες απαιτεί θεραπεία σχεδιασμένη ειδικά για τους ασθενείς με αυτό τον τύπο καρκίνου. Είναι μία νόσος για την οποία έχουν ενοχοποιηθεί γενετικοί, λοιμογόνοι αλλά και διάφοροι περιβαλλοντικοί και κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες. Το 1/3 των θανάτων από την ασθένεια αυτή οφείλεται στο κάπνισμα, την παχυσαρκία, την κατανάλωση αλκοόλ, την ανθυγιεινή διατροφή και την έλλειψη σωματικής άσκησης, ενώ για το 25% των περιπτώσεων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ευθύνονται οι λοιμώξεις που προκαλούν καρκίνο, όπως η ηπατίτιδα και ιός των θηλωμάτων του ανθρώπου (HPV). Δυστυχώς, πολλά περιστατικά της νόσου αυτής διαγιγνώσκονται πολύ αργά, ακόμη και σε χώρες με προηγμένα συστήματα υγείας, καθιστώντας δυσκολότερη την επιτυχία της θεραπείας.
Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν άλλαξει πολλά ως προς την αντιμετώπιση της νόσου. Η προσφορά της γενετικής και της μοριακής βιολογίας στη μελέτη του καρκίνου υπήρξε καθοριστική για την κατανόηση του τρόπου ανάπτυξης των διαφόρων μορφών καρκίνου. Η χειρουργική, χημειοθεραπευτική και ακτινοθεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου επιδιώκουν την πλήρη ίαση ή την επέκταση του προσδόκιμου ζωής, ενώ σημαντική θεωρείται και η ψυχοκοινωνική υποστήριξή των ασθενών.
Η χώρα μας, ωστόσο, ανήκει στη μειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών που δεν έχουν ανανεώσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής δαπάνης διατίθεται στην αντιμετώπισή του. Σε μια πρόσφατη ερευνητική καταγραφή της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, ανεδείχθη στη χώρα μας ότι μόνο το 11% των διαγνώσεων του καρκίνου έγινε κατά τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου, ποσοστό εξαιρετικά χαμηλό για ευρωπαϊκή χώρα.
Στην πιο κρίσιμη στιγμή, όντας άρρωστος και στο κατώφλι του θανάτου, ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με όλα τα σύγχρονα υγειονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, ηθικά ελλείμματα, τα οποία ενισχύουν τις ενοχές του και δυσχεραίνουν τον αγώνα του. Οι πάσχοντες υφίστανται δραματικές συνέπειες στην προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή. Η εκδήλωση φαινομένων στιγματισμού εις βάρος των καρκινοπαθών πλήττει την προσωπικότητα και την αξιοπρέπειά τους, αλλά και δοκιμάζει τη συνοχή και αλληλεγγύη της κοινωνίας μας.
Μόλις χτες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Σχέδιο Δράσης για την καταπολέμηση του καρκίνου και βασικό πυλώνα μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Υγεία. Πρόκειται για ένα ανθρωποκεντρικό σχέδιο για τον καρκίνο, που περιλαμβάνει όλες τις πλευρές, όπως την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την επιβίωση, ενώνοντας όλες τις δυνάμεις μαζί σε έναν κοινό στόχο: να νικηθεί ο καρκίνος. Οπως επεσήμανε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Σχοινάς, «σε μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ενωση Υγείας, ο καρκίνος γίνεται κοινή πολιτική, επιχειρησιακή και επιστημονική προτεραιότητα».
Η αντιμετώπιση, επομένως, πρέπει να ξεκινάει από την πρόληψη, να συνεχίζεται με όσο το δυνατόν την πιο έγκαιρη διάγνωση και με την κατάλληλη θεραπεία στους ενδεδειγμένους χρόνους και να ολοκληρώνεται τέλος, με την ανακουφιστική φροντίδα, όταν αυτή είναι απαραίτητη. Ετσι μόνο μπορείς να προσφέρεις χρόνο και κυρίως ποιότητα ζωής σε κάθε ασθενή.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Βασίλειος Διαμαντόπουλος, Ιατρός Δημόσιας Υγείας Διευθυντής ΕΣΥ, Γενικός Διευθυντής Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας Περιφέρειας Πελοποννήσου
Σωτήριος Καμαρινόπουλος, Επόπτης Δημόσιας Υγείας / Υγειονολόγος, Αν. Προϊστάμενος Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας
Νικόλαος Σωτηρόπουλος, Ψυχολόγος, Αν. Προϊστάμενος Τμήματος πρόληψης και προαγωγής της υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας
Αλεξάνδρα Θώδου, Φιλόλογος
τηλ. 271 3 610216
