Η Διεθνής Ημέρα Επιληψίας (International Epilepsy Day), καθιερώθηκε το 2015 με πρωτοβουλία του Διεθνούς Γραφείου Επιληψίας (IBE) και της Διεθνούς Ενωσης κατά της Επιληψίας (ILAE), και γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη Δευτέρα του Φεβρουαρίου με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για την επιληψία, μία πάθηση με έντονο κοινωνικό στίγμα.
Η λέξη «επιληψία» προέρχεται από το ελληνικό ρήμα επιλαμβάνειν, που σημαίνει «καταλαμβάνω, προσβάλλω αιφνίδια» και είναι μια διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος (νευρολογική διαταραχή), στην οποία διαταράσσεται η δραστηριότητα των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο, προκαλώντας σπασμούς, συσπάσεις μυών ασυνήθιστη συμπεριφορά, αισθήσεις και μερικές φορές απώλεια συνείδησης (λιποθυμία).
Πρώτος ο Ιπποκράτης, γύρω στο 400 π.Χ., στο έργο του «Περί ιερής νόσου» υποστήριξε ότι η επιληψία δεν έχει θεϊκή προέλευση, αλλά πρόκειται για διαταραχή που πηγάζει από τον εγκέφαλο. Παρόλα αυτά χρειάστηκε να μεσολαβήσουν πολλοί αιώνες για να εδραιωθεί, ακόμα και στους ιατρικούς κύκλους, η άποψη αυτή.
Παγκοσμίως υπολογίζεται ότι περίπου 65.000.000 άτομα πάσχουν από επιληψία, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η επιληψία είναι η δεύτερη σε συχνότητα νευρολογική διαταραχή μετά τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια με την Ελλάδα να παρουσιάζει περίπου 3.000 – 5.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο. Επίσης, αποτελεί την πρώτη σοβαρότερη νευρολογική διαταραχή και τη δεύτερη συχνότερη μετά την ημικρανία, επηρεάζοντας πάνω από 60.000.000 ανά τον κόσμο και περίπου 120.000 μόνο στην Ελλάδα. Η επιληψία επηρεάζει περίπου το 1% – 2% του παγκόσμιου πληθυσμού, με μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης στους άντρες από ό,τι στις γυναίκες και πιο συχνά σε ηλικία άνω των 30 ετών. Σε ανεπτυγμένες κοινωνίες η επιληψία επηρεάζει περίπου 50 άτομα ανά 100.000 κάθε χρόνο, με την αναλογία αυτή να ανέρχεται περίπου στο διπλάσιο, δηλαδή 100 άτομα ανά 100.000, στις αναπτυσσόμενες κοινωνίες.
Υπάρχουν πολλοί τύποι επιληπτικών κρίσεων: Μπορεί να είναι αρκετά ήπιες και να εκδηλώνονται απλώς ως «διακοπή συμπεριφοράς» ή αίσθημα δυσάρεστης οσμής ή μπορεί να είναι θορυβώδεις με έντονους σπασμούς των άκρων και απώλεια συνείδησης.
Με βάση την αιτία, η επιληψία ταξινομείται ως ιδιοπαθής, δευτεροπαθής ή κρυπτογενής. Ιδιοπαθής χαρακτηρίζεται η επιληψία που δεν έχει γνωστή αιτία, μπορεί να υπάρχει όμως γενετική προδιάθεση. Δευτεροπαθής ή συμπτωματική επιληψία είναι αυτή που προκαλείται από γνωστή αιτία, όπως κρανιοεγκεφαλική κάκωση, νεοπλασίες του εγκεφάλου, αγγειακά αίτια (π.χ. εγκεφαλικά επεισόδια), απόσυρση από το αλκοόλ, μεταβολικές διαταραχές και εκφυλιστικές παθήσεις (όπως νόσος Alzheimer). Κρυπτογενής θεωρείται η επιληψία για την οποία πιστεύεται ότι υπάρχει μεν συγκεκριμένη αιτία, η οποία όμως δε μπορεί να καθοριστεί με τις διαθέσιμες δυνατότητες διάγνωσης.
Πώς αντιμετωπίζονται οι ασθενείς με επιληψία από το κοινωνικό σύνολο;
H επιληψία αποτελεί μία από τις σοβαρότερες ασθένειες στις μέρες μας, τα ποσοστά της οποίας έχουν αυξηθεί ραγδαία ανάμεσα στα παιδιά και τους εφήβους. Ακόμα ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτές οι ηλικιακές τάξεις είναι η σκληρή ψυχοκοινωνική αντιμετώπιση σε μία κοινωνική ομάδα και η δυσκολία ένταξης τους σε δραστηριότητες όπως αθλήματα , εξωσχολικές δραστηριότητες κ.α.
Σε πολλές περιπτώσεις, άτομα ικανά να εργαστούν και να έχουν κοινωνικές σχέσεις και μια φυσιολογική ζωή, η επιληψία τα αναγκάζει να αποσύρονται στα σπίτια τους, μιας και το μήνυμα που εκπέμπεται από την κοινωνία, είναι ο φόβος, η προκατάληψη και ο αποκλεισμός.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε:
Η επιληψία δεν είναι κληρονομική.
Ενας επιληπτικός γονέας μπορεί να φέρει στον κόσμο ένα υγιές παιδί.
Δυστυχώς, η επιληψία ακόμη και σήμερα αποτελεί ένα θέμα ταμπού και ειδικά τα παιδιά σε ηλικίες 5 – 19 ετών αποφεύγουν να το γνωστοποιήσουν
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΤΕ ΕΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΑΘΕΙ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Με σπασμούς και /ή απώλεια συνείδησης
- Κρατήστε την ψυχραιμία σας.
- Αποτρέψτε τυχόν τραυματισμό απομακρύνοντας τα αιχμηρά αντικείμενα από το χώρο.
- Τοποθετήστε ένα μαξιλάρι ή μαλακό ρούχο κάτω από το κεφάλι του ασθενούς.
- Κοιτάξτε την ώρα για να μπορέσετε να χρονομετρήσετε την κρίση.
- Μην μετακινείτε τον ασθενή κατά τη διάρκεια της κρίσης εκτός αν βρίσκεται σε επικίνδυνο σημείο (οδόστρωμα, σκάλα κλπ).
- Μην προσπαθήσετε να βάλετε ο,τιδήποτε (κάποιο σκληρό αντικείμενο ή τα δάχτυλα σας) μέσα στην στοματική κοιλότητα. Μπορεί να προκαλέσετε βαρύτατο τραυματισμό. Η άποψη ότι ο ασθενής μπορεί κατά τη διάρκεια της κρίσης να καταπιεί τη γλώσσα του είναι εντελώς εσφαλμένη.
- Μέχρι να συνέλθει τελείως, μη χορηγείτε νερό, φάρμακα ή τροφή.
- Μείνετε κοντά στον ασθενή μέχρι να συνέλθει, καθησυχάζοντάς τον και όντας υποστηρικτικοί. Ζητήστε και από τους άλλους παρευρισκόμενους να πράξουν το ίδιο.
Καλέστε το 166 εάν:
- η κρίση διαρκεί περισσότερο από 5 λεπτά.
- το άτομο τραυματίστηκε στη διάρκεια της κρίσης.
- το άτομο κάνει δυο ή περισσότερες κρίσεις χωρίς ενδιάμεσα να ανακτήσει την συνείδηση του.
Με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας για την επιληψία, πλήθος εκδηλώσεων, επιστημονικών συναντήσεων και ημερίδων διοργανώνονται σε όλο τον κόσμο σχετικά με την νόσο αυτή, με στόχο την επισήμανση και συνειδητοποίηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με επιληψία, οι οικογένειές τους και οι φροντιστές τους, τη βελτίωση της σχετικής νομοθεσίας, την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και την πρόσβαση σε θεραπευτικές υπηρεσίες για κάθε άτομο με επιληψία σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.
για περισσότερες πληροφορίες:
Βασίλειος Διαμαντόπουλος, Ιατρός Δημόσιας Υγείας Διευθυντής ΕΣΥ
Αν. Γενικός Διευθυντής Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας Περιφέρειας Πελοποννήσου
Σωτήριος Καμαρινόπουλος, Επόπτης Δημόσιας Υγείας/Υγιεινολόγος
Αν. Πρ/νος Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας
Νικόλαος Σωτηρόπουλος, Ψυχολόγος
Αν. Πρ/νος Τμήματος πρόληψης και προαγωγής της υγείας της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας
τηλ. 271 3 610216
