Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων της προτομής του φιλέλληνα Αμερικανού αρχαιολόγου Στέφανου Μίλλερ, στον χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Νεμέας, παρέστη και μίλησε το μεσημέρι σήμερα Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Παναγιώτης Νίκας.
Μιλώντας ο περιφερειάρχης στην εκδήλωση, παρουσία του υφυπουργού Πολιτισμού Χρίστου Δήμα, επισήμανε ότι ο Στέφανος Μίλλερ “προσέφερε πάρα πολλά στη Νεμέα, στην Ελλάδα, σε όλο τον κόσμο, καθώς ήταν αυτός που ανέσκαψε, αποκάλυψε και ανέδειξε τις αρχαιότητες στη Νεμέα, κατασκεύασε το μουσείο, αναστήλωσε τον ναό του Διός, αναβίωσε τα Νέμεα -έναν από τους 4 πανελλήνιους αθλητικούς αγώνες της αρχαιότητας-, έγινε Ελληνας, κινητοποίησε τους ομογενείς στις ΗΠΑ και προώθησε την διάκριση του αρχαιολογικού χώρου της Νεμέας ως μνημείο ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς (European Heritage)”.
Οπως σημείωσε ο Π. Νίκας, η φιλοτέχνηση και τοποθέτηση της προτομής του Στέφανου Μίλλερ στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεμέας, “δεν αποτελεί παρά το ελάχιστο που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να τιμήσουμε την μεγάλη προσφορά ενός ανθρώπου του πολιτισμού, όπως ήταν ο Αμερικανός αρχαιολόγος, έργο ζωής του οποίου επί 40 χρόνια αποτέλεσε η ανασκαφή και η ανάδειξη της αρχαίας Νεμέας”.
Ας σημειωθεί ότι η φιλοτέχνηση και τοποθέτηση της προτομής του φιλέλληνα Αμερικανού επιστήμονα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεμέας έγινε στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης που η Περιφέρεια Πελοποννήσου είχε υπογράψει με το υπουργείο Πολιτισμού.
Στην σημερινή εκδήλωση παρέστησαν επίσης και χαιρέτισαν, μεταξύ άλλων, η βουλευτής Μαριλένα Σούκουλη, ο δήμαρχος Νεμέας Κώστας Φρούσιος, ο αντιπεριφερειάρχης Κορινθίας Χάρης Βυτινιώτης, ο πρόεδρος του συλλόγου για την αναβίωση των Νεμέων, καθώς και εκπρόσωπος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΙΛΛΕΡ
Ο Στέφανος Μίλλερ ήταν ένας από τους διαπρεπέστερους αρχαιολόγους που αφιέρωσε 40 χρόνια της καριέρας του στην Ελλάδα.
Γεννήθηκε το 1942 στο Γκόσεν, της πολιτείας της Ινδιάνα των ΗΠΑ. Ολοκλήρωσε το πρώτο του πτυχίο στα Αρχαία Ελληνικά στο Wabash College και το Διδακτορικό του στην Κλασική Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Princeton. Μετά από ανασκαφές σε διάφορες τοποθεσίες του αρχαίου ελληνικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ολυμπίας και, για τέσσερα χρόνια, της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών, ξεκίνησε τις δικές του ανασκαφές στη Νεμέα το 1973.
Κατά τα 35 χρόνια της εργασίας του στη Νεμέα, όχι μόνο διενήργησε ανασκαφές που έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα όπως το στάδιο όπου διεξάγονταν τα Νέμεα, αλλά δημιούργησε και αρχαιολογικό πάρκο, κατασκεύασε αρχαιολογικό μουσείο και οργάνωσε την έκθεση του, ενώ ξεκίνησε και την αναστήλωση του αρχαίου Ναού του Δία. Ταυτόχρονα, υπηρετούσε ως καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Berkeley, με εξαίρεση τα έτη 1982 – 1987, όταν διετέλεσε διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Δημοσίευσε πολλά βιβλία και άρθρα σχετικά με τις ανακαλύψεις του στη
Νεμέα, ενώ είχε ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε τιμηθεί ως Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ το 2005 με Προεδρικό Διάταγμα πολιτογραφήθηκε Ελληνας υπήκοος. Εφυγε από τη ζωή τον Αύγουστο του 2021, σε ηλικία 79 χρόνων”.
Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ
Είναι χαρακτηριστικό πως ο ίδιος περιγράφει -σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Lifo- τον τρόπο που αποκαλύφθηκε το στάδιο της αρχαίας Νεμέας, το καλοκαίρι του 1974:
“Η περιοχή ήταν στην ουσία ένας λόφος με ελάχιστες ενδείξεις για το πού βρισκόταν το στάδιο. Το 1974 σκάβαμε για 12 εβδομάδες σε μία τομή 10×20 και δεν βρίσκαμε τίποτα, ούτε νομίσματα, ούτε όστρακα, κανένα ανθρώπινο ίχνος. Αρχίσανε τα σχόλια στο χωριό, “ο έξυπνος ο Αμερικανός βρήκε μια γούβα”. Είχαμε φτάσει 6 μέτρα και κάτι, δεν είχαμε βρει τίποτα και είχε έρθει ο καιρός να σταματήσουμε γιατί θέλαμε μία εβδομάδα για να κάνουμε καταγραφές. Η κοπέλα που είχε μείνει εδώ δεν είχε να καταγράψει τίποτα, οπότε σκέφτηκα να αφήσω αυτό το συνεργείο, 20 άτομα, να μείνει μία ακόμα εβδομάδα, γιατί δεν ήθελα να γυρίσω στο Μπέρκλεϊ, να δείξω μία τρύπα και να τους πω “Ευχαριστώ για τα λεφτά. Μου δίνετε κι άλλα;”.
Οπότε, εκείνη την τελευταία εβδομάδα, αρχίσαμε να βρίσκουμε νομίσματα και κομμάτια από αγγεία. Ενα πρωί, 7 παρά –τελευταία μέρα ήτανε–, άρχισε να έρχεται στο φως ένα κομμάτι του υδραγωγείου και καταλάβαμε ότι είχαμε βρει το επίπεδο του εδάφους. Αν είχαμε σκάψει αλλού, δεν θα το είχαμε καταλάβει. Το μεσημέρι είχαμε βρει την αφετηρία, γιορτάσαμε, γλεντήσαμε, λέγαμε πόσο τυχεροί ήμασταν. Ηταν 19 Ιουλίου του 1974, μία ημέρα πριν από την εισβολή στην Κύπρο. Την άλλη μέρα οι εργάτες επιστρατεύτηκαν. Στο χωριό έλεγαν “ο Αμερικανός πρέπει να είχε μέσο. Δεν άφησε τους Τούρκους να μπουν στην Κύπρο πριν βρει το στάδιο!””.
